9. İslam İktisadı Atölyesi: Kalkınma ve Az gelişmişlik sorunsalı

08-10 Nisan 2021

İktisat düşüncesinin temelinde büyüme ve bölüşüm sorunsalı yatmaktadır denilebilir. İbn Haldun’un Mukaddimesinden Adam Smith’e, oradan da günümüze kadar iktisat düşüncesi büyüme ve elde edilen değerin bölüşümü üzerine araştırmalar yapmışlardır. Ancak bu tartışmalar yapılsa da ülkeler arası gelişmişlik farklılıklarının ortaya çıktığı, ayrıca iktisadi büyüme sağlansa da toplumsal alanın farklı taraflarının bundan faydalanamadığı görülmüştür. Özetle, gelişmenin sermaye yanında eğitim, sağlık ve altyapı gibi alanları nasıl etkileyeceği konusunu araştıran bir alan olarak kalkınma iktisadı ortaya çıkmıştır.

Gelişmekte olan ülkeler ismi altında gruplandırılan, düşük gelirli ülkeler şimdiye kadarki performansları pek umut verici değil ve iki yönlü bir büyüme ve gelişme sorunuyla karşı karşıyadırlar. Bunların arasında Müslüman ülkeler, yavaş büyüme, düşük kalkınma ve bitmeyen yoksulluk sarmalları gibi ekonomik sıkıntılarla mücadele etmektedirler. Diğer taraftan, bu ülkelerdeki sermaye ve beşeri (sermaye) birikimi düzeyleri, araştırma, geliştirme ve innovasyon faaliyetleri de sıfıra yakın seviyelere düşmüştür. Bu durum uzun vadeli ve kalıcı bir çözüm için yeni araştırma ve çalışmaların yapılmasını zorunlu kılmaktadır. İslam İktisadı Atölyesi’nde bu meseleden yola çıkılarak “Kalkınma ve Az Gelişmişlik” sorunsalının ele alınması planlanmaktadır.  Bahsi geçen sorunlara bakmak ve İslam iktisadı bağlamında uygulanabilir çözümler önermek amacıyla 2021 yılında iktisat disiplininden deneyimli akademisyenlerin bir araya gelerek farklı bakış açıları sunarak, mevcut çalışmaları eleştirel değerlendirip ve önerilerde bulunması hedeflenmektedir. Bu çerçevede, gelecek atölyede ele alınacak konular aşağıdaki temalarla ilgili olacaktır (ancak bunlarla sınırlı değildir):

1. Müslüman ülkelerde sermaye birikimi

2. Büyüme ve kalkınma muammasının ortasında Müslüman ülkeler

3. Düşük gelirli ülkelerde özel sektör gelişimi

4. Yoksulluk ve yok edilmesi

5. Büyüme, eşitsizlikler ve kalkınma

6. Çevre ve kalkınma

7. Piyasalar ve piyasa başarısızlıkları

8. Sosyal hizmetler ve beşeri sermaye

9. Müslüman dünyasında araştırma ve yenilik

10. Ekonomik büyüme: sosyal ve ahlaki planlar