İslami Finansın Tarihsel Gelişimi ve Geleceği

11 May 2020

İKAM ve KTO Karatay Üniversitesi iş birliğinde gerçekleştirilen İslam İktisadı Webinarları serisinin ilki Necmettin Kızılkaya hocamızın “İslami Finansın Tarihsel Gelişimi ve Geleceği” başlıklı dersi ile gerçekleştirildi. Webinarda ele alınan konu başlıkları şu şekilde oldu:

19. yüzyıl ile birlikte dünyada ciddi bir paradigma değişimi yaşanmıştır. Bu süreç içerisinde Müslümanlar, geçmişini problemli gören ve bir nevi geçmişiyle hesaplaşan bir tutum içerisine girmiştir. Geçmişimizde yer alan kurumların ve uygulamaların bugüne bir şeyler söyleyebileceği imkânının farkına ise yeni yeni varmaya başladığımızı söyleyebiliriz.

Bugün dünya üzerinde iktisadın disiplinli bir şekilde çalışılmaya başlandığı zaman olarak Adam Smith’e atıf yapılır. Ancak farklı zamanlarda dünyanın farklı yerlerinde iktisada dair yapılan çalışmalar olmuş mudur sorusu nadir sorulmakta idi.

İslam iktisadı ve finansı tarihiyle ilgili modern anlatı için de bunun söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. Söz konusu anlatının Osmanlı tecrübesini göz ardı ettiği görülmektedir. Bu anlamda İngilizce ve Arapça kaynakları okuyan dünya, Osmanlıca kaynakları es geçmiştir. İslam iktisadı ve finansı tarihi 19. Yüzyıl ile başlatılmış, geçmiş tecrübelerin bu güne dair bir şeyler söyleyemeyeceği varsayılmıştır. İslam iktisadı alanında çalışma yapan son dönem isimlerinin ki bunların bir kısmı kurucu isimlerdir, benzer bir bakış açısına sahip olduğunu söyleyebiliriz.

Bugün Osmanlı arşivlerinin ciddi bir imkânı barındırdığını söyleyebiliriz. Ancak İslami finansı modernitenin ön kabulleri içerisinde inşa etmek ve Osmanlı tecrübesini ıskalamak bizlerin üzerine düşünmesi gereken bir meseledir.

İçinden geçtiğimiz salgın sürecinin ekonomik anlamda yaşattıklarına İslam iktisadı ve finansı çalışmalarının söyleyeceği bir şeyi var mı sorusu bu günlerde gündemde. Benzer soru 2008 krizinde de sorulmuştu. O dönemde, bu alan çalışmalarının henüz dünyaya bir öneri sunacak kadar olgunlaşmadığı görülmüştü. Bugün insanlığın tıkandığı şu dönemde maalesef yine özgün bir söylemin ortaya çıkmadığını görmekteyiz. Nitekim bugün bilgi, başka dünyaların varsayımları üzerine üretilmeye devam ettiği sürece İslam iktisadı çalışmalarının insanlığa özgün bir şey sunabilmesi pek mümkün görünmemektedir. İçinde bulunduğumuz süreçten sonra ne olur sorusuna verilecek cevabı, bir bakıma kavramlara nasıl anlamlar yükleyeceğimiz belirleyecek.  

DESTEKLEYEN KURULUŞLAR

DİĞER SİTELERİMİZ